Elikagaigintza

Ihobe Eusko Jaurlaritza

ENVIROSCORE

KONTSUMO ARDURATSUA ETA INGURUMEN-TRAKZIOA NEKAZARITZAKO ELIKAGAIEN EUSKAL KATEAN

Baserritik Mahaira estrategiak, Europako Itun Berdean jasoak, enpresa ekoizle eta banatzaileek ingurumen-aztarna txikiagoa duten produktuak eskaintzeko beharra zehazten du, baita EBk kontsumitzaileen artean ingurumen-komunikazioaren eskemak sustatzeko duen asmoa ere. Erosketa arduratsuagoa geldiarazten duten faktoreen artean, lehenik eta behin, prozesuei eta produktuari buruzko informaziorik eza nabarmentzen da; beraz, kontsumitzaile gehienen ustez (% 80), etiketek produktuaren jasangarritasunari buruzko informazioa jaso beharko lukete. Gainera, kontsumitzaileek ingurumen-inpaktu txikiagoa duten produktuak aukeratzen badituzte, horrek elikagaien industria praktikak hobetzera bultza dezake, bai eta enpresa ekoizleak krisi klimatikoaren konponbidearen parte izatera animatu ere. Adibide argia da EBko etiketa energetikoa (EB 2017/1369): txertatu zirenetik 2017ra arte, saldutako hozkailuen eta garbigailuen % 90ek A kategoria gorena lortu dute.

Elikadura-katea ekoizpen efizienteago baterantz bultzatzea, eta, aldi berean, dieta jasangarriagoak sustatzea bat datoz 12. garapen jasangarriko helburuaren jomugekin, eta horretara bideratzen da ENVIROSCORE, hots, produktuaren ingurumen-aztarnan oinarritutako eta AZTIk eta KU Leuven-ek garatutako ingurumen-etiketatzerako sistema. Proiektuaren helburua ENVIROSCOREren erabilera baliozkotzea da, eta EROSKI du buru, hau da, Euskadiko banaketa-enpresa aitzindaria. AZTI zentro teknologikoa izan du azpikontratista, eta EUSKABER (hegazti-kooperatiba), ARROYABE (kontserba-enpresa), S.A.T. KARRANTZA eta TGT Taldea (esnearen ekoizpena eta ontziratzea) enpresen lankidetza proiektua gauzatzeko.

EROSKI
HELBURUAK
  • ENVIROSCORE ABCDE ingurumen-inpaktuaren komunikazio-sistemaren erabilera baliozkotzea, elikagaien ekoizpenean eta kontsumoan aldaketa bat sortzeko tresna gisa, ingurumena gehiago errespetatzen duten ereduetarantz.
  • Hautatutako 5 produkturen balio-kate osoa trakzionatzea, ENVIROSCOREn letraz aldatzeko: arrautza ekologikoak, landako arrautzak, hegaluzearen kontserbak, hegalaburraren kontserbak eta esne osoa.
  • Ingurumen-gardentasunaren eta elikagaien ekodiseinuaren abangoardian kokatzea Euskadiko elikagaiak ekoizten eta banatzen dituzten enpresak.
  • Produkzio-ereduen etengabeko hobekuntza sustatzea.
  • Balio-kateko ingurumen-inpaktua murriztea.
EMAITZAK
  • Elikagai hauen ekoizpenean ingurumen-inpaktua murrizteko ekintza espezifikoen proposamena: arrautzak (pentsuen ekoizpena hobetzea, bai oiloentzat, bai txitak hazteko), hegalaburraren kontserbak (arrantzarako, itsasontziko dieselaren kontsumoa murriztea, kontserban olio gutxiago erabiltzea eta kontserba-ontzia txikiagotzea) eta esnekiak (esne gordina ekoizten duten etxaldeetan ingurumen-inpaktua arintzeko neurriak).
  • 1.670 tona CO2 baliokideren emisioa eta 15 milioi m3 ur baliokideren erabilera aurreztea, 5 produktuen ekoizpena erabat aldatzeko agertoki batean.
  • Proiektuaren emaitzak jakinaraztea eta zabaltzea, gizartean ahalik eta eragin handiena izan dezan, baita ahalik eta kontsumitzaile, nekazaritzako elikagaien enpresa, komunitate zientifiko edo administrazio gehienengan ere.
  • Bezeroen % 67,3k dio egunerokoan ingurumenarekiko errespetu handiagoa izateko ekintzak egiten dituztela, eta, kontzientzia-maila ertain-altua dute erosketa-saskietan sartzen dituzten produktuei dagokienez.
  • Etiketetako ingurumen-informazioa baliagarria da bezeroen % 69,6ren iritziz, eta gehienei gustatuko litzaieke elikagai guztiek mota horretako etiketak izatea. % 38,3k zertxobait gehiago ordainduko luke ingurumena errespetatzen duten produktuengatik.
ONDORIOAK
  • Ingurumen-etiketatzea aplikatzeak eta horren berri emateak puntuaziorik onena duten produktuak eskuratzeko gogoa sustatzen du, eta enpresetan produkzio-prozesuen ekoberrikuntzan oinarritutako aldaketa bultzatzen du (baliabide naturalak hobeto erabiltzea, ura eta energia aurreztea, elikagaiak alferrik galtzea murriztea, isurketak murriztea, garraioa optimizatzea, packaginga hobetzea, etab.), baita produktuen diseinuan oinarritutako aldaketa ere. Hala, haien bizi-zikloa optimizatzen da, kostuak murrizten dira eta lehiakortasuna hobetzen da.
  • Tokiko euskal produktuek eta/edo merkaturatze-kate laburrak dituztenek aukera handiagoa dute merkatuetan sartzeko, ingurumenaren aldetik kaltegarriak diren ekoizpen-estandarrak dituzten eta urrutiko herrialdeetatik inportatu diren produktuen aldean.
  • EROSKIko bezeroek ingurumen-kontzientziazio handia dute, baina produktuen ontzietan agertzen diren ingurumen- eta nutrizio-etiketak argiagoak izan daitezen eskatzen dute.

INGURUMENEKOA

TEKNIKOA

EKONOMIKOA

KOMERTZIALA

MERKATUAN

KOLABORATZAILEAK